фото ҚАП
Қазақстанда прокурордың жұмысы – бұл жай ғана лауазым емес, заңға деген адалдық, батылдық және принциптілік талап ететін нағыз миссия. Прокуратура қызметкерлері күн сайын қызметтік жауапкершілікті бұзушылық, ұйымдасқан қылмыстар, қысым және қауіп-қатерлерге тап болады, бірақ әділет үшін күресуді жалғастырады. Бұл мақалада – олардың құқық тәртібін сақтау үшін көрсеткен төзімділігінің нақты мысалдары. Қызметтік жауапкершілікті бұзушылыққа қарсы күрес: қысымға қарамастан принциптілік! Қазақстан үшін қызметтік жауапкершілікті бұзушылық – негізгі қиындықтардың бірі, ал прокурорлар жиі осы күрестің алдыңғы шебінде болады. Кейде оларға биліктегі жоғары лауазымды тұлғаларға қарсы істер қозғауға тура келеді, бұл олардың мансабы мен қауіпсіздігі үшін тәуекелге айналады.
Мысал: 2024 жылы Бас прокуратура қызметтік жауапкершілікті бұзушылық жолдарына араласқан құқық қорғау органдарының жоғары лауазымды қызметкерлеріне қарсы іс қозғады.
Қысымға және қорқыту әрекеттеріне қарамастан, тергеу тобы істі сотқа дейін жеткізіп, бірқатар жауапкершілік тұлғалардың сотталуына қол жеткізді. Тағы бір елеулі жағдай – мемлекеттік сатып алулар саласындағы қаражаттарды қолға түсіруді ашу.
Прокурорлар тендерлерді талдау арқылы қолданыстағы фирмаларды анықтап, бюджет қаражаттарының мақсатсыз пайдаланылуын дәлелдеді.
Осы істердің кейбіреуі резонанс тудырды, бірақ соттың табандылығы арқасында қылмыскерлер жауапқа тартылды.
Қарапайым азаматтардың құқықтарын қорғау
Прокурорлар қылмыскерлерді ғана қуғанып қоймай, сонымен қатар құқықтары бұзылған адамдарға көмектеседі.
**Мысал:** Шымкентың бір аймағында көпқабатты үй тұрғындары бірнеше жыл бойы заңсыз құрылысқа шағымданып келді, бұл олардың ауласын құрылыс алаңына айналдырды. Жергілікті билік мәселені елемеді, бірақ прокуратура араласқаннан кейін құрылыс тоқтатылып, жауапты тұлғалар жауапқа тартылды. Тағы бір мысал – жалақыны төлемеуге қарсы күрес. 2024 жылы прокурорлар кәсіпорын жұмысшыларына жылдар бойы жалақыны төлемеген кәсіпорын басшылығына қарсы іс қозғап, оларға жүздеген мың теңге қаражатты қайтаруға көмектесті.
Қазақстан прокуратурасының қызметкерлері – бұл күн сайын төзімділігін дәлелдейтін адамдар. Олар қызметтік жауапкершілікті бұзушылыққа қарсы күреседі, қылмыстық топтарды әшкерелейді, азаматтардың құқықтарын қорғайды және қорқыту әрекеттеріне қарамастан бас тартпайды. Олардың жұмысы жиі көлеңкеде қалады, бірақ дәл осындай адамдардың арқасында елде заңдылық пен тәртіп сақталады. Әрбір ашылған қылмыстық іс – бұл олардың батылдығы, кәсіби қабілеті және борышқа деген адалдығының нәтижесі.
Ал мұндай принципті прокурорлар бар болса, қылмыскерлердің жауаптан құтылу мүмкіндігі азаяды.
Б.Нуруллаев,
Қаратау ауданы прокуратурасының
аға прокуроры
