Әлемдік экономикадағы жаңа жағдайлар елдегі әлеуметтік-экономикалық жағдайға да әсеретті. Мұндай жағдай да мемлекет өз азаматтары алдындағы әлеуметтік міндеттемелерді орындауды басты басымдық депсанайды. Осы мақсатта ҚР Парламенті Мәжілісі мақұлдаған бюджет жобасында Ағымдағы жылдың 1 сәуірінде азаматтарды әлеуметтік қолдауды күшейту үшін қосымша 185 млрд теңге бөлінді. Нәтижесінде азаматтарды әлеуметтік қамтамасыз етуге және жұмыспен қамтуды қолдауға арналған шығыстардың жалпы көлемі 4.4 трлн теңгеден немесе республикалық бюджет шығыстарының төрттен бір бөлігінен (25%) асты. Бүгінде бұл төлемдерді алушылар еліміздің 4,2 млн азаматы болып табылады, оның ішінде: * 2,3 млнзейнеткерлерқұрайды, * шамамен 1,2 млн – балалыотбасылар, * 700 мыңғажуығы-мүгедектігі бар адамдаржәнебасқасанаттағыазаматтар. Ақпаратүшін: егер 4,4 трлнтеңгені 4,2 млн алушығабөлетінболсақ, ондамемлекеттіңбіралушығажұмсалатыншығыныжылына 1 млн теңгеденасады, ал айына 92 мыңтеңгеденасады. 1. Зейнетақы Ағымдағыжылызейнетақытөлеуге 3 064 млрд. теңгекөзделетінболады (нақтылаудыескереотырып), оныңішінде 1) республикалықбюджеттен 2 960 млрдтеңге, бұлеңбекминистрлігініңбарлықшығыстарының 67% — ынқұрайды. Оларынтымақты (еңбек) жәнебазалықзейнетақынытөлеугебағытталатынболады. 2) жасынабайланыстыжинақтаушызейнетақытөлеуүшін ЖЗҚ-дан 104 млрд.теңге. — Жинақтаушызейнетақыныесептемегендезейнетақыныңорташажиынтықмөлшері (ынтымақты + базалық): 1 сәуіргедейін 1 сәуірденбастап 105 337 теңге109 346 теңге — Жинақтаушызейнетақыныесепкеалғандағызейнетақыныңорташажиынтықмөлшері (ынтымақты + базалық + жинақтаушы ) : 1 сәуіргедейін1 сәуірденбастап 133 337 теңге138 616 теңге Жинақтаушызейнетақыжүйесінеқатысушылардыңорташазейнетақымөлшерішамамен 30 мыңтеңгегежоғары. 2. Мүгедекадамдардыжәнеасыраушысынанайырылғанотбасылардыәлеуметтікқолдау 2.1. Ағымдағыжылымүгедекадамдарғатөлемжасауға 370 млрд. теңгеқарастырылған, оныңішінде: 1) республикалықбюджеттенМүгедектігібойыншажәрдемақыға 342 млрд. теңге 2) МӘСҚ-дан еңбекетуқабілетіненайырылубойыншаәлеуметтіктөлемге 28 млрд. теңге — Бюджеттеналушыларүшінжәрдемақылардыңорташамөлшері: 1 сәуірге дейін 1 сәуірденбастап 52 609 теңге54 608 теңге — МӘСҚ-дан төленетінтөлемдердіескереотырып, Мүгедектігібойыншатөлемдердіңжиынтықмөлшері: 1 сәуіргедейін 1 сәуірденбастап 81 210 теңге84 353 теңге Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларда төлемнің орташа мөлшері шамамен 30 мың теңгеге жоғары. 2.2. Ағымдағы жылы асыраушысынан айырылған отбасыларға төленетін төлемдерге 111 млрд. теңге қарастырылған, оның ішінде: 1) бюджеттен 92 млрд. теңге 2) МӘСҚ-тан 19 млрд.теңге. Бюджеттен алушылар үшін жәрдемақылардың орташа мөлшері: 1 сәуірге дейін 1 сәуірденкейін 43 957 теңге 45 627 теңге; МӘСҚ-тан төленетін төлемдерді ескере отырып, асыраушысынан айрылу бойынша төлемдердің жиынтық мөлшері: 1 сәуірге дейн 1 сәуірден кейін 73 588 теңге 76 443 теңге. Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларда төлемнің орташа мөлшері шамамен 30 мың теңгеге жоғары.3. Ана мен баланы әлеуметтік қолдау Балалы отбасыларға ағымдағы жылы бюджеттен және МӘСҚ-дан төленетін төлемдерге 795 млрд. теңге көзделетін болады (нақтылауды ескере отырып), оның ішінде: 1) барлық ата-аналар үшін бала тууы бойынша төлемдерге 59 млрд. теңге: Жәрдемақы мөлшері: 1 сәуірге дейін 1 сәуірден бастап 1,2,3 балаға 116 394 теңге 120 840 теңге 4 және одан көп балаға 192 969 теңге200 340 теңге 2) бір жасқа дейінгі бала күтімі бойынша төлемдерге 228 млрд. теңге, оның ішінде: — 30 мың жұмыс істемейтін әйел үшін бюджеттен 22 млрд. теңге — 385 мың жұмыс істейтін әйел үшін МӘСҚ-дан 206 млрд.теңге. Айына бюджеттен берілетін жәрдемақының орташа мөлшері: 1 сәуіре дейін 1 сәуірденкейін 1 балаға 17 643 теңгеден 18 317 теңгеге дейін 4 және одан көп балаға 27 261 теңге 28 302 теңге МӘСҚ-тан төленетін төлемнің орташа мөлшері айына 43 901 теңгені құрайды. Жұмыс істейтін әйелдердің төлем мөлшері айына шамамен 18 мың теңгеден асады. 3) бюджеттен көп балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыға 338 млрд. теңге, олардың мөлшері балалардың санына қарай сараланған және: 1 сәуірге дейін 1 сәуірден кейін 4 балаға 49 100 теңге 50 976 теңге 15 балаға 183 780 теңге 190 800 теңге Көрсетілген жоғары мөлшердегі төлемдер сәуір және мамыр айларына қосымша ақыны ескере отырып, маусым айында төленетін болады. 4) бұдан басқа, жұмыс істейтін әйелдерге жүктілігі және босануы бойынша ТҚҚ-дан төлеуге 171 млрд.теңге көзделген. Төлемнің орташа мөлшері бір уақытта 762 071 теңгені құрайды. 4. Жұмыспен қамту Жастарға баса назар аудара отырып, халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің қосымша шараларына бюджеттен 69 млрд. теңге көзделеді, оның ішінде: 1) 22 мыңадамдықамтиотырып,»жастарпрактикасына » 16 млрд. теңге қатысумерзіміұлғайтылдысубсидия мөлшеріұлғайтылды 6 айдан 12 айғадейін 76 575 теңгеден 95 400 теңгегедейін 2) алғаш рет республикалық бюджет есебінен жастар үшін 3 мың адамды қамтитын «бірінші жұмыс орны» жобасы іске асырылатын болады, оған 3 млрд. теңге көзделген қатысу мерзімі субсидия мөлшері 30 айға дейін, оның ішінде 95 400 теңге мемлекеттентөленетіні 18 айға дейін 3) 5 мың адамды қамти отырып, зейнетақы алдындағы жастағы адамдар үшін алғаш рет «күміс жас» жобасы іске асырылады, қаржыландыру көлемі 6 млрд. теңге қатысу мерзімі субсидия мөлшері зейнеткерлікке шыққанға дейін, оның ішінде 95 400 теңге мемлекеттен ақылы 12 айға дейін 4) 52 мың адамды қамти отырып,» қоғамдық жұмыстарға » 33 млрд. теңге қатысу мерзімі субсидия мөлшері 12 айға дейін 63 600 теңгеден кем емес 5) 20 мың адамды қамти отырып, халықтың әлеуметтік осал санаттары мен 29 жасқа дейінгі жастар үшін гранттар беруге 11 млрд.теңге. Грант көлемі 613 мыңнан 1 272 мың теңгеге дейін (200 АЕК-тен 400 АЕК-ке дейін) ұлғайтылды.
